NASZA OKOLICA

Zamki i pałace

Powiat obfituje w liczne zamki i pałace. Te pierwsze budowane były jeszcze w okresie piastowskim jako element obrony granic księstwa Swidnicko-Jaworskiego. Pałace powstawały później, gdy feudalni panowie rozwijali swoje majątki, bazując na rolnictwie i wysokim poziomie cywilizacyjnym regionu. Spora ich część, w wyniku zawirowań historii XX w., jest dziś zrujnowana i oczekuje na nowych właścicieli. Wszystkie są pięknie położone i posiadają duża wartość zabytkową.

Najciekawsze obiekty na terenie powiatu świdnickiego:

Bagieniec
zrujnowany, ale malowniczy, gotyckobarokowy zamek związany z rodem von Zeidlitz. Gościł tu m.in. Johann W. Goethe.

Bronów
barokowo-klasycystyczny pałac u stóp Pogórza Bolkowskiego.

Bystrzyca Dolna
neorenesansowy pałac w starym parku.

Dobromierz
okazały barokowy pałac w dolnej części miejscowości.

Granica
romantyczny, eklektyczny pałac z wieżyczka

Gruszów
opustoszały pałac neorenesansowy.

Gogotów
zaniedbany, renesansowy pałac z XVI w.

Krasków
W dolinie Bystrzycy u stóp mitycznej góry Ślęży, z przepięknym widokiem na Góry Sowie, leży Krasków – jeden z najpiękniejszych pałaców barokowych Europy Środkowej. Mała miejscowość powstała ok. 1250 r. jako dobro z zamkiem warownym. Został on później przekształcony w zamek wodny, a następnie uległ zniszczeniu w wojnie trzydziestoletniej. Panami na zamku, po biskupie wrocławskim i opactwie na wyspie piaskowej, były od końca XV w. do ok. 1600 r. rodziny Seidlitz, von Tschirn i ponownie Seidlitz. Po nich, z krótką przerwą, kiedy to zamek był w posiadaniu Hochbergów, nastali Zeidlitze do roku 1848. D.S. von Zeidlitz und Lepie, wyniesiony w 1741 r. do godności pruskiego grafa, polecił wybudowanie w miejscu dawnego zamku wodnego pałacu, który przetrwał w ówczesnej formie architektonicznej do dziś.



Powstał on prawdopodobnie w oparciu o plany Fischera von Erlach. W miejscu dawnych wałów utworzono ogrody różane. W 1847 roku wnuk Dawida Sigismunda – graf Wilhelm Sigismund Zedlitz zlecił zaprojektowanie pałacowego parku, znanemu na całym świecie, projektantowi ogrodów – Lenne. Graf Wilhelm umarł w 1847 r. nie zostawiwszy potomka, a wdowa po nim – z domu von Panczewski – przekazała posiadłość, do której należały jeszcze 4 dobra rycerskie swojemu siostrzeńcowi Georgowi Gustawowi Rudolphowi von Salisch. Pałac pozostał w posiadaniu rodziny von Salisch do 1945 r. Później ten niezwykle cenny pod względem historycznym i architektonicznym obiekt popadał stopniowo w ruinę do momentu, kiedy to w roku 1992 przejął go nowy właściciel Austriak.
Cały kompleks pozostał pieczołowicie odrestaurowany i z dużym ideowym zaangażowaniem przekształcony w luksusowy hotel. W październiku 1996 r. odbyły się huczne obchody 250 rocznicy przebudowy pałacu przez garfa D.S. Zedlitza. Jego herb i imię widnieją na fasadzie i zdobionym kariatydami okazałym portalu

Krzyżowa



pałac i majątek związany z rodem von Moitke. W latach II wojny światowej spotykali się tu uczestnicy Kręgu z Krzyżowej chrześcijańsko-demokratycznej grupy przeciwników Hitlera. Obecnie w tym pięknie odrestaurowanym kompleksie znajduje się Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży.

Makowice
uroczy, neorenesansowy pałac nad stawem.

Morawa



osobliwy, neorenesansowo-neoklasycystyczny pałac zagospodarowany przez Fundację św. Jadwigi Śląskiej. Przy pałacu duży park.

Mrowiny
wielka, neoklasycystyczna rezydencja dawnego magnata przemysłowego z Żarowa, von Kulmiza. Dziś opustoszała.

Panków
ruina renesansowo-barokowego zamku.

Piotrowice
intrygujący wielkością i architekturą renesansowy pałac z 4 wieżyczkami. Obiekt jest niestety opuszczony.

Pyszczyn
wielki, klasycystyczny pałac należący dawniej do hrabiów z rodu von Matuschka Toppolczan.

Roztoka



przepiękny, romantyczny pałac należący do 1945 r. do właścicieli Książa, von Hochbergów. Obiekt jest pusty, ale w dobrym stanie.

Szymonów
klasycystyczny pałac z zachowaną salą balową.

Wierzbna
ruina barokowego pałacu opatów cysterskich.

Wiśniowa
okazały pałac neorenesansowy. Częściowo zamieszkały, częściowo opuszczony.


Najciekawsze zamki i pałace okolic powiatu świdnickiego:

Bolków



najpiękniejszy z gotyckich zamków książąt świdnickich (otwarty wt. sb. w godz. 9.00-15.00, w nd. 9.0018.00).

Świny



"starszy brat" zamku w Bolkowie. Kasztelanię założyć miał tu Mieszko l lub Bolesław Chrobry. Później zamek należał do rodu Świnków (do zwiedzania od maja do końca października w godz. 12.00 do 18.00).

Cisy
ruina Xlllwiecznego zamku znajdująca się na urwistym leśnym zboczu element obronny Księstwa Świdnicko-Jaworskiego.


Zagórze



zamek Grodno, usytuowany na skalistym cyplu w pobliżu Zagórza, zbudowali książęta ze Świdnicy. W wiekach późniejszych uzyskał charakter renesansowej rezydencji. Dziś jest jedną z najładniejszych sudeckich ruin (otwarty codziennie z wyjątkiem pn. w godz. 10.00-16.00).

Książ



największy zamek Śląska. Zbudowany w XIII w. przez Piastów Świdnickich; potem w rękach von Hochbergów, którzy rozbudowywali go przez stulecia. Położony w pięknym parku, nad wąwozem Pełcznicy, stanowi istotny punkt wycieczek po naszym regionie (otwarty we wt.pt. w godz. 10.0015.00, w sb. nd. w godz. 10.00-16.00). Po drugiej stronie wąwozu wznoszą się sztuczne ruiny, bazujące na reliktach jeszcze starszego zamku Stary Ksiąź. Hochbergowie urządzali tu romantyczne turnieje rycerskie, którym przyglądał się m.in. król Prus, Fryderyk Wilhelm III.

Pieszyce



zaniedbany, ale wciąż imponujący pałac w stylu baroku i klasycyzmu. Uważany swego czasu za najpiękniejszy na Śląsku.


Sobótka Górka



romantyczny zamek przy szlaku na Ślężę. Od średniowiecza należał do augustianów; w XIX w. dostał się rodowi von Kulmiz. Dziś jest w nim hotel i restauracja.






Zabytki techniki i tajemnicze podziemia

W Księstwie Świdnicko-Jaworskim kwitło górnictwo kruszcowe. Później rozwinęło się górnictwo węgla, a wraz z nim nowe gałęzie przemysłu. Stopniowo rozkwitała infrastruktura wieku pary i elektryczności. W pierwszej pół. XX w. Europę spowiły mroki faszystowskiego militaryzmu. Trwałe ślady wszystkich tych cywilizacyjnych epok znaleźć można w naszych okolicach.

Jaworzyna Śląska
Skansen Lokomotyw



(ul. Towarowa, lei. (074) 8588195 wew. 330, czynny 7.00-18.00) z licznymi eksponatami z całego świata. Stary pociąg można tu nawet wynająć na przejażdżkę po regionie.

Bystrzyca Górna
w jej okolicy rozsiane są sztolnie kopalń srebra z XVI w. Najbardziej znana znajduje się we wsi, na prawym brzegu Bystrzycy, pod niewielkim wiaduktem. Chroniona kratą ma być w przyszłości skansenem górnictwa. Miłośnicy starej kolei powinni zwrócić ponadto uwagę na ciąg wiaduktów starej linii kolejowej między Bystrzycą Górną a Jedliną Zdrojem.

Lubachów
w latach 1914-17 Bystrzycę przegrodzono tamą o wys. 44 m. i długości 230 m. Obiekt stoi do dziś i dzielnie znosi nurt górskiej rzeki. Można także wejść na jego koronę. Kilometr poniżej tamy stoi zabytkowa elektrownia wodna z oryginalnym wyposażeniem

Walim
słynie ze sztolni zbudowanych w latach 1943-45 w ramach niejasnego, wojskowego projektu "Riese" (ul. 3 Maja 26, otwarte pn.-pt. w godz. 9.00-17.00, w sb.-nd. w godz. 9.00-19.00).


Głuszyca



w zboczach Osówki znajdują się najbardziej imponujące ze znanych pozostałości kompleksu "Riese" (dojazd zgodnie ze strzałkami z górnej części miasteczka w kierunku wsi Kolce, otwarte IV-IX w godz. 10.00-18.00, zimą do 16.00).

Wymieniając tego typu atrakcje nie można zapomnieć też o zabytkowych i udostępnionych do zwiedzania kopalniach węgla w Wałbrzychu i Nowej Rudzie, kopalniach złota w Złotym Stoku, fortach pruskich twierdz w Srebrnej Górze i Kłodzku oraz sztolniach w Górach Sowich, pod Ślężą czy średniowiecznych piwnicach pod Świdnicą.